Trong những năm qua, được sự đầu tư các nguồn lực, đặc biệt là Dự án Phòng chống sốt rét Quỹ toàn cầu, cùng với sự quan tâm, chỉ đạo của chính quyền địa phương và sự phối hợp của các ban ngành đoàn thể, công tác phòng chống và loại trừ sốt rét tại tỉnh Bắc Kạn đã đạt được những thành tựu đáng kể, cụ thể: nhiều năm liền, tình hình dịch tễ sốt rét trên địa bàn tỉnh ổn định, không có tử vong do sốt rét, không có dịch sốt rét xảy ra. Số lượng bệnh nhân sốt rét giảm dần qua các năm.

Lãnh đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Kạn giám sát công tác xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét tại Trạm Y tế xã Bằng Vân, huyện Ngân Sơn

Việc phòng chống và loại trừ sốt rét có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sức khỏe của con người, góp phần làm giảm gánh nặng bệnh tật cho nhân dân, mang lại hiệu quả kinh tế xã hội cao, đặc biệt đối với vùng rừng núi, vùng kinh tế khó khăn. Do đó, nó cần phải được coi là một nhiệm vụ trọng tâm và lâu dài. Không chỉ riêng nghành Y tế mà còn là nhiêm vụ của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương,  các ban ngành đoàn thể và của cả cộng đồng.

Để đạt mục tiêu loại trừ sốt rét vào năm 2022 theo lộ trình loại trừ sốt rét tại Việt Nam đến năm 2025 và định hướng đến 2030 của Bộ Y tế, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Kạn đã nỗ lực huy động các nguồn lực, chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống và loại trừ sốt rét từ tuyến tỉnh đến tuyến huyện, xã; phấn đấu đạt tiêu chí bắt buộc và các điều kiện đảm bảo loại trừ sốt rét trên toàn tỉnh.

Các biện pháp kỹ thuật trong phòng chống sốt rét cũng được triển khai đồng bộ, bao gồm: xét nghiệm chẩn đoán ca bệnh nghi ngờ, giám sát dịch tế sốt rét, phòng chống véc tơ sốt rét, truyền thông cho đối tượng nguy cơ mắc sốt rét. Bảo đảm cung cấp đầy đủ thuốc, hóa chất, vật tư và các trang thiết bị cần thiết phục vụ cho việc triển khai các hoạt động phòng chống sốt rét và loại trừ sốt rét.v.v...

Trong các biện pháp kỹ thuật, vấn đề được quan tâm hàng đầu trong công tác phòng chống và loại trừ sốt rét là quản lý và điều trị ca bệnh sốt rét. Việc phát hiện muộn không chỉ gây khó khăn cho công tác điều trị mà còn làm nguy cơ dịch sốt rét xảy ra, nếu tại địa bàn của bệnh nhân có muỗi truyền bệnh sốt rét.

Để cập nhật kiến thức và đáp ứng kịp thời các yêu cầu trong công tác phòng chống sốt rét, trung tâm thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, thu hút hàng trăm lượt người,  nhằm nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của các cán bộ y tế; cũng như ngày càng đẩy mạnh các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe với nhiều hình thức đến các địa bàn dân cư, như: truyền thông lồng ghép, thăm hộ gia đình, phát thanh, treo băng rôn, khẩu hiệu, phát tờ rơi, tranh lật..., giúp nhân dân thay đổi về nhận thức phòng bệnh.

Các hoạt động giám sát dịch tễ sốt rét, giám sát điểm kính hiển vi xét nghiệm Ký sinh trùng sốt rét, tẩm màn, phun hóa chất diệt muỗi tồn lưu ổ bệnh vẫn đang và sẽ được triển khai thường xuyên nhằm kiểm tra, đánh giá và nâng cao chất lượng phòng chống sốt rét trên địa bàn. Mỗi năm, tuyến tỉnh thực hiện hàng trăm lượt giám sát đến các huyện, xã, hướng dẫn thực hiện các biện pháp phòng chống sốt rét, đặc biệt là hoàn thiện hồ sơ minh chứng loại trừ sốt rét theo hình thức cầm tay chỉ việc nhằm đạt được những thành quả cao nhất trong công cuộc phòng chống và loại trừ trừ sốt rét.

Nhờ đẩy mạnh các hoạt động giám sát, điều tra, can thiệp xử lý trường hợp bệnh, ổ bệnh kịp thời, đúng chuyên môn, kỹ thuật mà đã ngăn chặn và cắt đứt được nguồn lây nhiễm ra cộng đồng, làm giảm số lượng người mắc sốt rét trên địa bàn. Đặc biệt, từ năm 2019 đến nay, toàn tỉnh chưa phát hiện bệnh nhân có Ký sinh trùng sốt rét dương tính nào. Tất cả các bệnh nhân mắc sốt rét đều được phát hiện, chẩn đoán, điều trị kịp thời đúng theo phác đồ của Bộ Y tế ban hành.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, thì công tác phòng chống và loại trừ sốt rét tại tỉnh Bắc Kạn vẫn còn tồn tại rất nhiều khó khăn, thách thức. Có thể kể đến như: kinh phí cho hoạt động phòng chống và loại trừ sốt rét hàng năm vẫn còn hạn hẹp, đặc biệt là không có kinh phí hỗ trợ cho Y tế thôn bản, họ là một trong những lực lượng quan trọng trong công tác truyền thông phòng chống sốt rét đến từng nhà, từng gia đình. Do đó, chưa khuyến khích được sự nhiệt tình của nhân viên YTTB. Các hoạt động phòng chống và loại trừ sốt rét khi triển khai vẫn còn gặp nhiều khó khăn vì luân chuyển cán bộ, thay đổi thư ký phụ trách chương trình... Còn nhiều người dân đi làm ăn, giao lưu tự do với những vùng có sốt rét lưu hành nên thời gian đi và về rất khó kiểm soát, quản lý.

Đến nay, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã xây dựng kế hoạch loại trừ sốt rét và ban hành công văn hướng dẫn lập hồ sơ minh chứng loại trừ sốt rét cho các huyện, thành phố. Mục tiêu chính là thu thập hồ sơ minh chứng 03 năm từ năm 2019-2021, trong đó tiêu chí bắt buộc để đạt loại trừ sốt rét là không có ký sinh trùng sốt rét nội địa.

Để đạt mục tiêu to lớn đó, ngoài sự cố gắng phấn đấu của ngành y tế tỉnh Bắc Kạn còn đòi hỏi phải có sự chung tay nỗ lực của các ban ngành đoàn thể và nâng cao ý thức tự giác của người dân hơn nữa. Đặc biệt là người dân đi làm ăn xa ở các vùng dịch sốt rét về cần phải khai báo y tế với Trạm Y tế.